ارزیابی کارایی برخی علف‌کش‌های پیش‌کاشت و پس‌رویشی در کنترل علف‌هرز هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis)

مقدمه

هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis (L.) Schrad.) از خانواده کدوئیان (Cucurbitaceae) با دیگر نام­های هندوانه وحشی، سیب تلخ، خیار تلخ و کدوی تلخ(Safavi, 2011) ، گیاه علفی چندساله دارای ریشه عمیق و ساقه­ای خوابیده یا بالا رونده و پوشیده از تار است. این گیاه از طریق بذر و تکثیر رویشی به وسیله ساقه­های رونده روزمینی بقای خود را حفظ می­کند. جنس  Citrulusدارای چهار گونه است که منشأ اولیه آن­ها مدیترانه، آسیا و آفریقا بوده است
 (Ying et al., 2010; Schaefer & Renner, 2011). این گیاه متعلق به نواحی گرمسیری و خاک­های خشک است Bankole et al., 2005; Dane et al., 2006)) و در خاک­های قلیایی و شور به­خوبی رشد کرده و مقاومت زیادی به تنش آب و شوری دارد.

تداخل علف هرز هندوانه ابوجهل در مزارع سویا، سیب­زمینی و گیاهان جالیزی در استان مازندران که سال­های اخیر به این علف ‌هرز آلوده شد، منجر به خسارت به محصولات زراعی شده است
 (Safavi, 2011)، اما از میزان خسارت اطلاعات دقیق در دست نیست (مصاحبه­ی شخصی). همچنین در استان­های کرمان، خراسان جنوبی، خوزستان، لرستان، فارس، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و یزد مشاهده شد ((Safavi, 2011. این علف ‌هرز خسارت خود را به طریق غیر مستقیم نیز به محصولات زراعی وارد می‌کند؛ زیرا میزبان اصلی آفات سرخرطومی جالیز (Acytopeus curvirostris) و مگس جالیز
 ((Dacus ciliatus که منحصرا از خانواده کدوئیان تغذیه می­کنند، می‌باشد (Ghavami, 1969;
Parchami Araghi, 1996).

از بین روش­های کنترل علف هرز، کنترل شیمیایی با استفاده از علف­کش‌ها که یکی از نهاده­های مهم و ضروری در نظام­های زراعی کشورهای پیشرفته محسوب می­شوند و بخش قابل توجهی از عملکرد محصولات زراعی این کشورها مرهون مصرف آن‌ها است، جایگاه ویژه‌ای دارد.

متری­بیوزین علف‌کش بازدارنده فتوسنتز در فرآیند فتوسیستم دو و از گروه تریازینون­ها می­باشد. در تحقیقی مشاهده شد که علف‌کش متری­بیوزین کم­ترین تراکم علف ‌هرز و حداقل آسیب به سویا و حداکثر عملکرد آن را سبب شد و همچنین پندی‌متالین که یک علف­کش از خانواده دی­نیترو­آنیلین و بازدارنده تقسیم میوز است، ترکیب این دو نیز اثر مشابه داشته و می­توان آن­ها را در تناوب با هم به کار برد
 (Pornprom et al., 2010). متری­بیوزین اثر زیادی بر کنترل علف‌های هرز پهن­برگ نسبت به باریک­برگ دارد و این تأثیر زمانی که در اختلاط با خاک انجام گیرد بیشتر شده و افزایش عملکرد گوجه فرنگی را در کشت مستقیم و چه در کشت نشایی در پی داشت
 (Fortino & Splittstoesser, 1974). در تحقیقی که به مدت دو سال انجام شد مشخص شد که کاربرد پیش از کاشت متری­بیوزین 80 درصد علف­های هرز سیب­زمینی را کنترل کرد (Mehmeti, 2004). ریم‌سولفورون و ایمازاتاپیر از علف‌کش­های بازدارنده سنتز اسیدهای آمینه زنجیری شاخه‌دار هستند که مانع عمل آنزیم ALS شده و به­ترتیب در گروه سولفونیل اوره‌ها و ایمیدازولینون­ها جای دارند. گزارش شده است که کاربرد پس­رویشی ریم‌سولفورون بسیاری از علف‌های هرز مشکل­ساز در مزرعه سیب‌زمینی را کنترل کرد (Ivany, 2002; Hutchinson et al., 2004 ). بنتازون همانند متری­بیوزین علف‌کش بازدارنده‌ی فتوسنتز در فتوسیستم دو می‌باشد. به­کارگیری مخلوط علف‌کش‌های بنتازون و متری­بیوزین با روغن­های نفتی به طور مؤثرتری علف‌های هرز پهن­برگ مزرعه سیب­زمینی را کنترل کرد (et al., 1996 Eberlein). گریچارد (Grichar, 2007) در تحقیق خود نشان داد که کاربرد پندی‌متالین به همراه ایمازاتاپیر خربزه وحشی
(Cucumis melo L.) را در سویا به میزان 99 درصد کنترل کرده و سبب افزایش عملکرد محصول شد. همچنین کاربرد ترفلان و ایمازاتاپیر بدون آسیب به لوبیای آزوکی باعث کنترل علف‌های هرز پهن­برگ در آن شد (Soltani et al., 2005).

با­توجه­به آن که بیشتر تحقیقات انجام­شده روی این گیاه در حیطه بهره­برداری دارویی آن بوده است و با­توجه­به نبود اطلاعات کافی در زمینه کنترل این علف هرز به علت آن که تا کنون جنبه علف هرزی آن چندان مورد مطالعه قرار نگرفته است، لذا جهت جلوگیری از افزایش سطح پراکندگی و آلودگی زمین­های زراعی به این علف هرز باید اطلاعات کافی در دست داشت تا اقدام به کنترل و مدیریت آن کرد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کارایی استفاده از برخی علف‌کش‌‌های پیش­کاشت و پس­رویشی در کنترل کارآمد علف هرز هندوانه ابوجهل اجرا شد.

مواد و روش­ها

بذرهای هندوانه ابوجهل در تابستان 1393 از شهرستان بیرجند واقع در خراسان جنوبی با­توجه­به علائم ظاهری رسیدگی میوه­ها جمع­آوری شد. به این صورت که میوه­ها در ماه­های تیر و مرداد از چند بوته از گیاهان جدا شده و پس از خشک­شدن به کمک کاردک­های نوک­تیز پوست آن­ها را جدا کرده سپس بذر­ها به مدت چند روز در دمای 1 ± 25 درجه سانتی­گراد پهن شدند تا کاملا خشک شدند و بعد به درون پاکت­های کاغذی تیره (به منظور جلوگیری از ورود نور) منتقل و تا زمان آغاز آزمایش نگهداری شدند. پس از آن ضد­عفونی بذرها با محلول هیپوکلرید سدیم یک درصد انجام شد. قبل از اجرای آزمایش، در یک آزمایش مقدماتی بـذرها بـدون هـیچ پـیش­تیمـاری در پتری­دیش کشت و به ژرمیناتور منتقل شدند. این نمونه­ها به­مدت 21 روز در این شـرایط بـاقی ماندند. به­علت عدم یکنواختی در جوانه‌زنی بذور این گیاه، جهت بررسی قوه نامیه بذرها آزمون زیستایی[1] از طریق محلول تترازولیوم یک دهم درصد انجام گرفت. بدین­منظور بذرهای دو نیم شده در محلول تترازولیوم داخل پتری­دیش غوطه­ور و به مدت 24 ساعت در تاریکی در ژرمیناتور (اتاقک رشد) با دمای 25 درجه سانتی­گراد قرار گرفتند. پس از زمان طی­شده بذر­هایی که جنین آن­ها رنگ صورتی مایل به قرمز به خود گرفتند به کمک استریو­میکروسکوپ[2] تشخیص داده شد و مشخص شد بذر­ها 100 درصد زنده بوده اند. سپس به منظور بررسی کارایی برخی علف­کش­های پیش­کاشت و پس­رویشی بر کنترل علف هرز هندوانه ابوجهل آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار و چهار تکرار در گلخانه‌ی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1393 اجرا شد. تیمارها شامل علف‌کش‌های تری‌فلورالین (ترفلان %48EC)، پندی‌متالین (پرول %45.5CS) و متری­بیوزین (سنکور %75DF) به صورت پیش­کاشت (قبل از انتقال بذرهای جوانه­زده به گلدان) و ایمازاتاپیر (پرسوئیت %10SL)، ریم‌سولفورون (ریما %25DF) و بنتازون (بازاگران %48SL) به­صورت پس­رویشی و شاهد (بدون کنترل) بودند (جدول 1).

به­دلیل مشکلات موجود در جوانه­زنی یکنواخت بذر این گیاه، جهت جوانه­دار­کردن بذرها از محیط کشت آگار و قرار دادن بذرها در دمای 28 درجه سانتی­گراد (El-Keblawy et al., 2017) استفاده شد و سپس بذرهای جوانه­دار­شده جهت کشت به گلدان­ها انتقال داده شدند. لازم به ذکر است همانطور که پیش­تر گفته شد بذور هندوانه ابوجهل از شهرستان بیرجند جمع‌آوری شد و آزمایش حاضر روی گیاهچه­های حاصل از بذر (سال اول چرخه زندگی) در گلخانه‌ی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران صورت گرفت.

جدول 1- مشخصات علف­کش­های مورد استفاده در آزمایش و مقادیر مصرف آن­ها

Table 1. Herbicides used specifications and application rates in experiment

سپس جهت انتقال بذر­های جوانه­زده به گلدان­ها، گلدان­هایی با قطر و ارتفاع به­ترتیب 20 و 25 سانتی­متر با خاک لومی­رسی حاوی پرلیت تا ارتفاع 20 سانتی­متر پر شدند و علف‌کش‌های پیش­کاشت با دز­های مربوط با پنج سانتی­متر فوقانی سطح خاک مخلوط شد. در هر گلدان چهار بذر از بذرهای جوانه­زده در محیط آگار، در عمق دو تا سه سانتی­متری خاک قرار گرفته و با یک لایه خاک به ارتفاع یک سانتی­متر پوشانده شدند و پس از آن آبیاری به­صورت زیر گلدانی (یعنی جذب از پایین به بالا) انجام شد.

اعمال علف­کش­های پس­رویشی در مرحله دو تا چهار برگی گیاهچه­های علف هرز صورت گرفت و با استفاده از سمپاش پشتی لانس­دار، مدل ماتـابی (Matabi)  شارژی بـا نـازل شـره­ای با فشار 4/2 بار و حجم محلول مصرفی 300 لیتر در هکتار، انجام شد. نحوه‌ی اعمال علف‌کش‌ها به این صورت بود که چهار تکرار هر تیمار کنار هم قرار داده شد و پاشش به صورت یک‌بار عبور سمپاش بود.

چهار هفته پس از اعمال تیمارهای علف‌کش‌های پیش­کاشت و پس­رویشی درصد زنده‌مانی گیاهچه­ها بر اساس علائم ظاهری آن­ها به این صورت که تعداد گیاه زنـده بـاقی­مانـده در هـر گلدان یادداشت شده و به صورت درصدی از کـل گیاهـان داخـل گلدان (برای تعیین درصد بقا) محاسبه شدند، همچنین وزن تر گیاهچه و به­دنبال آن وزن خشک آن­ها یک بار در مرحله‌ی مذکور با قرار­دادن گیاهچه­های هر واحد آزمایشی در پاکت­های کاغذی و انتقال آن­ها در آون با دمای 70 درجه سانتی­گراد به مدت 48 ساعت و سپس تـوزین بـا تـرازوی دقیق 001/0 گرم، اندازه­گیری شدند. همچنین ارزیابی چشمی تأثیرگذاری علف­کش­های پس­رویشی به روش استاندارد ارزیابی چشمی انجمن تحقیقات علف هرز اروپا[3] (EWRC) به فاصله 15 و 28 روز پس از پاشش علف‌کش‌های پس­رویشی صورت گرفتet al., 1997;)  Sandral
Moss et al., 2007). بر این اساس اثرات گیاه­سوزی علف­کش­ها به­صورت نمره­دهی در دامنه یک تا نه به صورت چشمی مورد ارزیابی قرار گرفت. نمره یک گویای نابودی کامل علف‌ هرز و نمره نه به­معنای بی­تأثیر­بودن علف­کش مربوطه روی علف ‌هرز است.

تجزیه واریانس و مقایسه ارتوگونال با استفاده از نرم­افزار SAS (نسخه 1/9) انجام شد. با­توجه­به نرمال­بودن داده­ها، تبدیل داده‌ها صورت نگرفت. مقایسه میانگین­ها با­استفاده­از آزمون مقایسه میانگینLSD  محافظت­شده و جهت رسم نمودارها و محاسبه خطای استاندارد از نرم­افزارExcel  (نسخه 2013) استفاده شد. کارایی تیمارهای آزمایش به­صورت درصد کاهش وزن تر، وزن خشک و درصد زنده‌مانی نسبت به شاهد (بدون کنترل) سنجیده شد و به­همین­علت، شاهد به عنوان تیماری مستقل بیان نشده است .بنابراین، در جدول تجزیه واریانس، درجه آزادی تیمارها یکی کمتر از عدد مورد انتظار است.

نتایج و بحث

 نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­­های به­دست­آمده از این مطالعه نشان داد، درصد زنده‌مانی، وزن تر و وزن خشک گیاهچه­های علف هرز هندوانه ابوجهل تحت تأثیر علف‌کش‌های پیش­کاشت و پس­رویشی قرار گرفت و بین تیمارها برای صفات نام­برده در سطح یک درصد از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری مشاهده شد (جدول 2). نتایج حاصل از مقایسه میانگین­ها گویای آن بود که بیشترین کاهش وزن تر علف هرز نسبت به شاهد (بدون کنترل) با 4/92 درصد مربوط به متری‌بیوزین بود که با تیمار ایمازاتاپیر با 83 درصد تفاوت معنی­داری نداشت (شکل 1). تیمار متری­بیوزین همچنین حداکثر کاهش وزن خشک نسبت به شاهد با 8/83 درصد را داشت؛ ولی بین تیمارهای پندی‌متالین، تری­فلورالین و ایمازاتاپیر به­ترتیب با 8/70 درصد، 9/69 درصد و 3/66 درصد کاهش وزن خشک نسبت به شاهد، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (شکل 2). سیدی نسب و همکاران al., 2011) et (Seyedinasab گزارش کردند که متری­بیوزین منجر به کاهش وزن تر و وزن خشک پیچکL.)  arvensis  (Convolvulus در سیب­زمینی شد.

جدول 2- تجزیه واریانس و مقایسات ارتوگونال صفات درصد زنده‌مانی، وزن تر و خشک گیاهچه علف هرز هندوانه ابوجهل تحت اثر تیمارهای علف‌کش‌های پیش­کاشت (تری­فلورالین، پندی­متالین و متری­بیوزین) و پس­رویشی (ایمازاتاپیر، ریم­سولفورون و بنتازون)، 28 روز پس از کاربرد علف­کش­ها

Table 2. Analysis of variance and orthogonal contrasts of C. colocynthis seedling survival percent, fresh and dry weight traits under pre-planting (trifluralin, pendimethalin and metribuzin) and post-emergence (imazethapyr, rimsulfuron and bentazon) herbicides treatments, 28 days after herbicides application

^ns غیر معنی­دار، ^** و ^*: به ترتیب معنی­داری در سطح احتمال 1 درصد و 5 درصد.

ns, not significant and **, * significantly on probability level of 1 and 5%, respectively.

شکل 1- تأثیر تیمارهای علف‌کش‌های پیش­کاشت (تری­فلورالین، پندی­متالین و متری­بیوزین) و پس­رویشی (ایمازاتاپیر، ریم­سولفورون و بنتازون) بر وزن تر گیاهچه علف‌ هرز هندوانه ابوجهل، 28 روز پس از کاربرد علف‌کش‌ها
 (خطوط بار نشان­دهنده خطای استاندارد می­باشد).

Figure 1. Pre-planting (trifluralin, pendimethalin and metribuzin) and post-emergence (imazethapyr, rimsulfuron and bentazon) herbicides treatments effect on C. colocynthis seedling fresh weight, 28 days after herbicides application
 (error bars show standard error).

شکل 2- تأثیر تیمارهای علف‌کش‌های پیش­کاشت (تری­فلورالین، پندی­متالین و متری­بیوزین) و پس­رویشی (ایمازاتاپیر، ریم­سولفورون و بنتازون) بر وزن خشک گیاهچه علف ‌هرز هندوانه ابوجهل، 28 روز پس از کاربرد علف‌کش‌ها
 (خطوط بار نشان­دهنده­ی خطای استاندارد می­باشد).

Figure 2. Pre-planting (trifluralin, pendimethalin and metribuzin) and post-emergence (imazethapyr, rimsulfuron and bentazon) herbicides treatments effect on C. colocynthis seedling dry weight, 28 days after herbicides application
 (error bars show standard error).

شکل 3- تأثیر تیمارهای علف‌کش‌های پیش­کاشت (تری­فلورالین، پندی­متالین و متری­بیوزین) و پس­رویشی (ایمازاتاپیر، ریم­سولفورون و بنتازون) بر درصد زنده‌مانی گیاهچه علف ‌هرز هندوانه ابوجهل، 28 روز پس از کاربرد علف‌کش‌ها
(خطوط بار نشان­دهنده­ی خطای استاندارد می­باشد)

Figure 3. Pre-planting (trifluralin, pendimethalin and metribuzin) and post-emergence (imazethapyr, rimsulfuron and bentazon) herbicides treatments effect on C. colocynthis seedling survival percent, 28 days after herbicides application
(error bars show standard error)

همچنین نتایج تحقیق دیگر نشان داد که متری­بیوزین سبب حداکثر درصد کاهش وزن خشک علف هرز در سیب­زمینی شد و به طور معنی‌داری آن­ها را کنترل کرد(Alebrahim et al., 2013) . علف­کش­های ایمازاتاپیر، متری­بیوزین، تری­فلورالین و پندی­متالین 100 درصد کاهش درصد زنده‌مانی نسبت به شاهد را داشتند ولی علف­کش بنتازون فقط 2/6 درصد زنده‌مانی را نسبت به شاهد کاهش داد که تفاوت معنی­داری هم با شاهد نداشت؛ به طوری که مشاهده شد گیاهچه­های تیمار­شده با علف­کش بنتازون دو هفته بعد از پاشش بهبود یافته و ترمیم شدند و نسبت به این علف­کش متحمل بودند (شکل 3). تجزیه واریانس داده­های مربوط به ارزیابی چشمی گیاهچه­های تیمار­شده با علف­کش­های پس­رویشی در 15 و 28 روز پس از پاشش، نشان داد که بین تیمارها برای صفت یاد­شده از لحاظ آماری در سطح یک درصد تفاوت معنی‌داری وجود داشت (جدول 3).

بر اساس مشاهدات شخصی علائم خسارت علف­کش بر گیاهچه­ها، 15 روز بعد از کاربرد علف­کش­های پس­رویشی بسیار مشخص بود. مقایسه میانگین­ها نشان داد بالاترین سطح اثر کنترل بر مبنای ارزیابی چشمی در هر دو زمان 15 و 28 روز پس از سم­پاشی، به کاربرد علف‌کش ایمازاتاپیر اختصاص داشت (شکل 4). نتایج فوق با نتایج موسوی و همکاران
 (Mousavi et al., 2010) مطابقت داشت. آن­ها نشان دادند که علف‌کش ایمازاتاپیر بیشترین اثر گیاه­سوزی را روی جمعیت علف‌های هرز پهن برگ لوبیا داشت و حتی این اثر هنگام استفاده از مویان به همراه این علف‌کش افزایش یافته است.

جدول 3- تجزیه واریانس صفت ارزیابی چشمی اثرات گیاه­سوزی علف­کش­ها بر گیاهچه علف هرز هندوانه ابوجهل تحت اثر تیمارهای علف‌کش‌های پس­رویشی (ایمازاتاپیر، ریم­سولفورون و بنتازون) و کنترل، 15 و 28 روز پس از کاربرد علف­کش­ها

Table 3. Analysis of variance of C. colocynthis visual evaluation trait under post-emergence (imazethapyr, rimsulfuron and bentazon) herbicides treatments and control, 15 and 28 days after herbicides application

^ns غیر معنی­دار، ^** و ^*: به ترتیب معنی­داری در سطح احتمال 1 درصد و 5 درصد.

                                                                 ns, not significant and **, * significantly on probability level of 1 and 5%, respectively.

شکل 4- تأثیر علف‌کش‌های پس­رویشی (ایمازاتاپیر، ریم­سولفورون و بنتازون) بر شاخص ارزیابی چشمی گیاهچه علف ‌هرز هندوانه ابوجهل ( 15 و 28 روز پس از کاربرد) (خطوط بار نشان­دهنده­ی خطای استاندارد می­باشد).

Figure 4. Post-emergence herbicides effect (imazethapyr, rimsulfuron and bentazon) on C. colocynthis seedling visual evaluation (15 and 28 days after application) (error bars show standard error).

مقایسات ارتوگونال

با­توجه­به نتایج حاصل از مقایسات ارتوگونال، علف‌کش‌های مورد استفاده در این مطالعه در دو گروه پیش‌کاشت و پس­رویشی تقسیم شده و مورد مقایسه قرار گرفتند. همان­طور که مشاهد می‌شود در بین این دو دسته علف‌کش، تفاوت معنی‌داری روی صفت وزن تر هندوانه ابوجهل وجود نداشت، اما این دو دسته در صفت وزن خشک و درصد زنده‌مانی گیاهچه‌های این علف هرز تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد با هم داشتند (جدول 2). به­طور کلی علف‌کش‌های پیش‌‌کاشت دارای کارایی مناسب‌تری در کاهش وزن خشک و درصد زنده‌مانی گیاهچه‌های هندوانه ابوجهل به‌ترتیب به میزان 17 و 46 درصد، نسبت به علف­کش­های پس­رویشی بودند (شکل 5).

شکل 5- مقایسه ارتوگونال علف‌کش‌های پیش‌کاشت و پس­رویشی بر وزن تر، وزن خشک و درصد زنده‌مانی گیاهچه علف ‌هرز هندوانه ابوجهل (خطوط بار نشان­دهنده­ی خطای استاندارد می­باشد).

Figure 5. Orthogonal contrasts of pre-planting and post-emergence herbicides effects on C. colocynthis fresh weight, dry weight and seedling survival (error bars show standard error).

نتیجه­گیری کلی

نتایج تحقیق حاضر نشان داد در بین علف­کش­های مورد استفاده در این آزمایش، اثر متری­بیوزین بر کنترل هندوانه ابوجهل از نظر کاهش درصد زیست­توده نسبت به شاهد (بدون کنترل)، بیشتر از سایر سموم بود؛ اگر چه علف­کش­های ایمازاتاپیر، پندی­متالین و تری­فلورالین نیز اثر نسبتا مطلوبی در کنترل داشتند. علف­کش بنتازون نسبت به سایر علف­کش­ها ضعیف­تر عمل کرد و نتوانست به­طور مطلوبی این علف هرز را کنترل کند. همچنین به­طور کلی علف‌کش‌های پیش‌‌کاشت کارایی مناسب‌تری در کاهش وزن خشک و درصد زنده‌مانی گیاهچه‌های هندوانه ابوجهل نسبت به علف­کش­های پس­رویشی داشتند. با­توجه­به آن که این مطالعه یک بررسی اولیه جهت انتخاب علف­کش مناسب در کنترل شیمیایی علف هرز هندوانه ابوجهل بود، لذا پیشنهاد می­شود در ادامه این تحقیق، آزمایش‌های تکمیلی در زمینه اختلاط علف‌کش‌های نام­برده به صورت پیش و پس­رویشی و نیز بررسی اثر اعمال این علف‌کش‌ها در مراحل مختلف رشدی این علف هرز و اثر آن بر گیاه زراعی و به دنبال آن­ها مطالعه دز - پاسخ، در راستای رسیدن به کنترل مطلوب آن صورت گیرد. همچنین احتمالا زمان برداشت بذر این گونه هرز بر میزان خواب و زمان رویش و همچنین واکنش جوانه‌زنی و رویش آن به فاکتورهایی مانند رطوبت و دما متغییر خواهد بود. بنابراین جمع‌آوری توده‌های مختلف و در زمان‌های مختلف می‌تواند اطلاعات جامع‌تری در زمینه شناخت بهتر این گیاه در اختیار قرار دهد. در آخر توصیه می­شود با­توجه­به تحقیقات بسیار اندک موجود در مورد این علف هرز، تحقیقات گسترده­تر و میدانی می­تواند در مدیریت این گونه علف­های هرز ناشناخته کمک شایانی کند.

منابع

Alebrahim, M.T., Rashed Mohassel, M.H., Wilcockson, S., Baghestani, M.A., Ghorbani, R. and Seragchi, M. 2013. Evaluating of some herbicides for lambsquarter and prostrate pigweed control in potato fields. J. Crop Prod. 6 (1): 19–37. (In Persian)

El-Keblawy, A., Shabana, H., Navarro, T. and Soliman, S. 2017. Effect of maturation time on dormancy and germination of Citrullus colocynthis (Cucurbitaceae) seeds from the Arabian hyper-arid deserts. BMC Plant Biol. 17 (1): 263–273.

Bankole, S.A., Osho, A., Joda, A.O., and Enikuomehin, A.O. 2005. Effect of drying methods on the quality and storability of "Egusi" melon seeds (Citrullus colocynthis L.). Afr. J. Biotechnol. 4: 799–803.

Dane, F., Liu, J. and Zhang, C. 2006. Phylogeography of the bitter apple, Citrullus colocynthis. Genet. Resour. Crop Evol. 54: 327–336.

Eberlein, C.V., Guttieri, M.J. and Fletcher, F.E. 1996. Post emergence directed application of bentazon+metribuzin for broadleaf weed control in russet burbank potatoes. Idaho. Sta. Exp. Agric. 73: 135–141.        

Fortino, J. and Splittstoesser, W.E. 1974. The use of metribuzin for weed control in tomato. Weed Sci. 22 (6): 615–619. (In Persian)

Ghavami, A. 1969. Melon weevil, Acythopeus curvirostris Persicus Thompson. J. Appl. Entomol. & Phytopathology. 21: 60–67.

Grichar, W.J. 2007. Control of smellmelon (Cucumis melo) in soybean with herbicides. Weed Technol. 21: 777–779.

Hutchinson, P.J.S., Eberlein, C.V. and Tonks, D.J. 2004. Broadleaf weed control and potato crop safety with postemergence rimsulfuron, metribuzin and adjuvant combinations. Weed Technol. 18: 750–756.

Ivany, J.A. 2002. Control of quackgrass (Elytrigia repens) and broadleaf weeds and response of potato (Solanum tuberosum) cultivars to rimsulfuron. Weed Technol. 16: 261–266.

Mehmeti, A. 2004. Trogodisnji efekat herbicida na korovsku floru i prinos krompira. Herbologia, J. Weed Res. Ctrl. 5 (1): 85–94.

Moss, S.R., Perryman, S.A.M. and Tatnell, L.V. 2007. Managing herbicide-resistance black grass (Alopecurus myosuroides) theory and practice. Weed Techno. 21: 300-309.

Mousavi, S.K., Nazer Kakhki, S.H., Lak, M.R., Tabatabaii, R. and Behrozi, D. 2010. Evaluation of imazetapyr herbicide effect for weed control in common bean (Phaseolus vulgaris L.). I. J. Pulses Res. 1 (2): 111–122. (In Persian)

Parchami Araghi, M. 1996. Introduction of Dacus ciliatus (Diptera, Tephritidae) as cucurbit fly in Iran, Proceedings of the 12th Iranian Plant Prot. Congress. p. 160.

Pornprom, T., Sukcharoenvipharata, W. and Sansiriphun, D. 2010. Weed control with pre-emergence herbicides in vegetable soybean (Glycine max L. Merrill). Crop Prot. 29: 684–690.

Safavi, R. 2011. Flora Iran. Research Institute of Forests and Rangelands. Tehran, Iran. 7: 70. (In Persian)

 Sandral, G.A., Dear, B.S., Pratley, J.E. and Cullis, B.R. 1997. Herbicide dose rate response curve in subterranean clover determined by a bioassay. Aust. J. Exp. Agric. 37:67–74.

Schaefer, H. and Renner, S.S. 2011. In ‘The families and genera of vascular plants. Flowering plants. Eudicots: Sapindales, cucurbitaceae, Myrtaceae. Pp: 112–174.

Seyedinasab, S., Mohammaddoust Chamanabad, H.R., NouriGanbalani, G. and Asghari, A. 2011. Effect of tillage number and metribuzin herbicide dosage on potato weed structure. Iran. J. Plant Sci. 25: 66–72. (In Persian)

Soltani, N., Shropshore, C., Robinson, D.E. and Sikkema, P.H. 2005. Sensitivity of adzuki bean (Vigna angularis) to pre-plant-incorporated herbicides. Weed Technol. 19: 897–901.

Ying, S.I., Dane, F., Rashotte, A., Kang, K. and Narendra, K. 2010. Cloning and expression analysis of the Ccrboh gene encoding respiratory burst oxidase in Citrullus colocynthis and grafting onto Citrullus lanatus watermelon. J. Exp. Bot. 6: 1635–1642.

¹ Viability

[2] Stereo Microscope

[3] European Weed Research Council