تأثیر برهم‌کنش دزهای علف‌کش و ضریب خسارت سطح برگ در رقابت علف‌های‌هرز توق و تاج خروس با ذرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 موسسه تحقیقات گیاهپزشکی

چکیده

ضریب خسارت سطح برگ (λ) یعنی به ازا هر واحد افزایش در سطح برگ چقدر بر توان رقابتی علف هرز افزوده می شود. این پارامتر در بسیاری از مطالعات علیرغم اذعان به تغییرات آن، ثابت درنظر گرفته شده است. هدف این تحقیق، بررسی برهم‌کنش این پارامتر با دزهای علف‌کش است که بعنوان یک عامل خارجی در تعاملات علف هرز-گیاه زراعی وارد می شود. آزمایش مزرعه‌ای طی دوسال بمنظور شناخت تغییرات شاخص‌های مربوط به ذرت، توق و تاج خروس در بازه‌ای از دزهای علف‌کش اجرا شد. 5 دز علف‌کش نیکوسولفورون بعنوان کرت‌های اصلی و 16 ترکیب تراکمی شامل 4 تراکم تاج خروس × 4 تراکم توق بصورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی در قالب یک طرح اسپلیت فاکتوریل تک تکراره طراحی شد. برای تاج خروس تا 50 درصد دز کامل که هنوز سطح برگ براساس تابع دز- پاسخ روندی کاهشی را طی می کرد پارامتر λ تقریباً ثابت بود. برای توق مقدار پارامتر λ در دزهای صفر و 25 درصد دز کامل، ثابت بود. اما در دز 50 درصد،  جهشی چشمگیر رخ داد و مقدار پارامتر λ به شدت افزایش نشان داد. پس از آن با افزایش دز علف‌کش به دز 75 درصد دز کامل و نیز اعمال دز توصیه شده دوباره پارامتر دچار کاهش شد و به سطح دزهای صفر و 25 درصد برگشت. مدل گاوس  بخوبی تغییرات ضریب خسارت توق در برابر دز علف‌کش را توصیف نمود. کاربرد دز نصف باعث سوختن ساقه‌ی اصلی توق شد و در پی آن رشد شاخه‌های  فرعی افزایش یافت. به نظر می رسد حذف جوانه انتهایی روی ساقه اصلی باعث رشد و شاخه دهی بیشتر جوانه‌های فرعی شد. بطور خلاصه مهمترین عوامل در افزایش ضریب خسارت سطح برگ توق عبارتند از: دز علف‌کش مهمترین عامل مستقیم در کاهش ارتفاع توق، کاهش ارتفاع مهمترین فاکتور افزایش دهنده‌ نسبت ارتفاع شاخه‌های فرعی به ساقه‌ی اصلی (XL/M)، افزایش XL/M مهمترین عامل افزایش تراکم سطح برگ در بالاترین نقطه کانوپی و این شاخص نیز عامل مستقیم افزایش ضریب خسارت سطح برگ در توق بوده است. توجه به اثر ضریب خسارت سطح برگ در فرایند توسعه‌ی مدل‌هایی که دز علف‌کش بعنوان اهرمی باعث ایجاد نوسان در این ضریب می‌شود می‌تواند در افزایش توان توصیفی و پیش بینی این مدل‌ها و در نتیجه توصیه‌های دقیق‌تر مدیریتی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interactions between Herbicide Dose and Weed Leaf Area Damage Coefficient in a Multiple Weed Species Competition with Maize

نویسندگان [English]

  • mostafa oveisi 1
  • hamid Rahimian 1
  • Mohammad Ali Baghestani 2
  • Hassan Alizadeh 1
چکیده [English]

Weed leaf area damage coefficient (λ) denotes the increase in weed competitiveness per unit increase in its leaf area. Although the variability of this parameter has been confirmed, it was assumed to be constant in many researches. The objective of this study was to determine the interactions between herbicide dose and λ. Field experiments were conducted to determine the relationship between competitive indices of maize, Xanthium strumarium and Amaranthus retroflexus during 2007 and 2008. Five doses of the herbicide nicosulfuron as main factor, and 16 density combinations comprised of 4 densities of A. retroflexus × 4 densities of X. strumarium as sub plots were arranged in a one-replicate split factorial. For A. retroflexus, the λ value was constant. For X. strumarium, the λ value was constant with no herbicide and 0.25 rate of the full dose. With increasing the dose up to half the recommended dose, the λ value increased and again with increasing dose to 0.75 rate, it returned to the level with no herbicide. This relationship was properly described by Gaussian model. Herbicide at half rate probably removed the apical dominance and increased the number of lateral shoots.  Herbicide as an external factor was the most important determinant in the change of X. strumorium canopy shape. Deep understanding of the system behavior, relations and interactions with herbicide applications is of great help in improving the predictive power of weed management models

کلیدواژه‌ها [English]

  • xanthium strumarium
  • amaranthus retroflexus
  • leaf area damage coefficient
  • leaf area model